Awans zawodowy katechety ? pomoce praktyczne 

Dokumenty prawne

?         Rozporządzenie z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (pdf)

?         Rozporządzenie z dnia 14 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (pdf)

?         Najważniejsze zmiany w postępowaniu kwalifikacyjnym po 1 stycznia 2008r. (pdf)

?         Lista wybranych aktów prawnych, z którymi warto się zapoznać

?         Procedura awansu

?         Plan rozwoju zawodowego (pdf)

?         Obowiązki opiekuna stażu (pdf)

?         Propozycja oceny dorobku zawodowego (pdf)

?         Wniosek o postępowanie kwalifikacyjne na nauczyciela kontraktowego (pdf)

?         Procedura awansu

?         Wniosek o rozpoczęcie stażu (pdf)

?         Plan rozwoju zawodowego (pdf)

?         Propozycja oceny dorobku zawodowego (pdf)

?         Wniosek o postępowanie egzaminacyjne na nauczyciela mianowanego (pdf)

?         Procedura awansu

?         Wniosek o rozpoczęcie stażu (pdf)

?         Plan rozwoju zawodowego (pdf)

?         Dokumentacja własnych osiągnięć (pdf)

?         Wniosek o postępowanie kwalifikacyjne na nauczyciela dyplomowanego (pdf)

?         Komisje

?         Warto wiedzieć więcej

?         Przypomnienie wybranych pojęć i sformułowań

W celu przypomnienia i zachęcenia katechetów do podnoszenia kwalifikacji, doskonalenia swego warsztatu, zdobywania kolejnych stopni awansu zawodowego zamieszczamy poniżej szereg informacji z wybranych zagadnień.

I. PROCEDURA AWANSU.

Katecheta stażysta:

• zatrudnienie w szkole
• przydzielenie opiekuna
• opracowanie planu rozwoju zawodowego
• zatwierdzenie planu przez dyrektora
• realizacja planu rozwoju zawodowego
• sprawozdanie z realizacji planu
• opinia rady rodziców
• projekt oceny dorobku zawodowego sporządzony przez opiekuna stażu
• ocena dyrektora (odwołanie się lub wniosek o dodatkowy staż w przypadku oceny negatywnej)
• wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego
• rozmowa kwalifikacyjna
• akceptacja komisji kwalifikacyjnej (wniosek o dodatkowy staż w przypadku braku akceptacji)
• nadanie przez dyrektora szkoły stopnia nauczyciela kontraktowego (odwołanie do organu prowadzącego szkołę)

Katecheta kontraktowy:

• wniosek do dyrektora o rozpoczęcie stażu
• rozpoczęcie stażu
• przydzielenie opiekuna
• opracowanie planu rozwoju zawodowego
• zatwierdzenie planu przez dyrektora
• realizacja planu rozwoju zawodowego
• sprawozdanie z realizacji planu
• opinia rady rodziców
• projekt oceny dorobku zawodowego sporządzony przez opiekuna stażu
• ocena dyrektora (odwołanie się lub wniosek o dodatkowy staż w przypadku oceny negatywnej)
• wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego
• egzamin przed komisją egzaminacyjną (wniosek o dodatkowy staż w przypadku niezdanego egzaminu)
• nadanie przez organ prowadzący szkołę stopnia nauczyciela mianowanego (odwołanie do organu nadzoru pedagogicznego)

Katecheta mianowany:

• złożenie wniosku o staż
• rozpoczęcie stażu
• samodzielne opracowanie planu rozwoju zawodowego
• zatwierdzenie planu przez dyrektora
• realizacja planu rozwoju zawodowego
• sprawozdanie z realizacji planu
• opinia rady rodziców
• ocena dyrektora szkoły (odwołanie się lub wniosek o dodatkowy staż w przypadku oceny negatywnej)
• wniosek o rozpoczęcie postępowania kwalifikacyjnego
• analiza i ocena dokumentacji podczas posiedzenia komisji kwalifikacyjnej
• akceptacja komisji kwalifikacyjnej (wniosek o dodatkowy staż w przypadku braku akceptacji komisji)
• nadanie przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny stopnia nauczyciela dyplomowanego (odwołanie do MEN)

II. OPIEKUN STAŻU.

Procedura opieki nad stażystą:

• przydzielenie opiekuna stażu
• poznanie katechety stażysty
• pomoc w opracowaniu planu rozwoju zawodowego
• pomoc w realizacji planu
• zapoznanie stażysty ze szkołą
• zapoznanie stażysty z dokumentacją i przepisami
• prezentacja własnych zajęć
• obserwacja i wspólna analiza zajęć stażysty
• pomoc w doskonaleniu zawodowym
• opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego
• uczestnictwo w pracach komisji kwalifikacyjnej
• podsumowanie przebiegu stażu

III. PLAN ROZWOJU ZAWODOWEGO.

Przed opracowaniem planu rozwoju zawodowego należałoby się zapoznać z kierunkami rozwoju, które są zamieszczone w Biuletynie Duszpasterskim nr 10/2001 str. 64 ? 66.

Obowiązek opracowania indywidualnego planu rozwoju zawodowego wynika z Karty Nauczyciela, natomiast szczegółowe ustalenia zawarte są w rozporządzeniu MEN z dnia 3 sierpnia 2000 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Przedstawione projekty planu zawodowego, wykonane w formie tabeli, zawierają najczęściej następujące kolumny:

• kierunki rozwoju
• zadania
• formy realizacji
• termin
• sposób dokumentowania

W rozszerzonych tabelach znajdujemy jeszcze inne kolumny, np.:

• osoby wspierające (wydaje się to konieczne w wypadku stażystów i katechetów kontraktowych)
• uwagi, korekty, wnioski
• W najbardziej skromnym, co nie oznacza złym, ujęciu pojawiają się w tabeli trzy kolumny:
• działania podjęte dla realizacji wymagań umożliwiających uzyskanie stopnia awansu zawodowego
• termin realizacji
• potwierdzenie realizacji określonego działania

Bardzo ważną także sprawą przed wykonaniem planu rozwoju zawodowego jest zapoznanie się z wymaganiami egzaminacyjnymi lub kwalifikacyjnymi określonymi w rozporządzeniu MEN z dnia 3 sierpnia 2000 r., których spełnienie umożliwia uzyskanie stopnia awansu zawodowego.

Zadania zawarte w planie rozwoju winny współgrać z wymaganiami rozporządzenia stawianymi katechecie.

IV. WZORY PISM.

Katecheci kontraktowi i mianowani rozpoczynają staż 1 września. Wniosek o rozpoczęcie stażu winni złożyć do końca sierpnia. stażyści natomiast rozpoczynają staż z dniem nawiązania stosunku pracy.

Podajemy propozycje wybranych wzorów pism:

V. KOMISJE.

Zanim staniesz przed komisją w celu otrzymania wyższego stopnia awansu zawodowego, warto pamiętać, że:

• Po zakończeniu stażu przedstawiamy dyrektorowi sprawozdanie z rea­li­zacji planu rozwoju zawodowego. Pod sprawozdaniem, własnymi opracowaniami, opisami i analizami, sprawozdaniami, wnioskiem skła­damy własnoręczny podpis.
• Przypominamy opiekunowi stażu o przedłożeniu dyrektorowi szkoły projektu oceny dorobku zawodowego.
• Dokumentacja winna zawierać wszystkie dokumenty formalne wymagane rozporządzeniem.
• Oryginały ważnych dokumentów zastępujemy kopiami ksero z ad­no­tacją dokonaną w szkole potwierdzającą zgodność z oryginałem.
• Wszelkie potwierdzenia (dyrektora szkoły, proboszcza parafii, przedstawicieli instytucji) zrealizowanych działań przedstawiamy na piś­mie, tylko tam, gdzie to konieczne.
• Dokumenty grupujemy tak, abyśmy do każdego z punktów rozporządzenia mogli przyporządkować najistotniejsze zaświadczenia, progra­my, scenariusze, publikacje, referaty itp.
• Przygotowując się do egzaminu przypominamy sobie podstawowe przepisy prawa oświatowego (Karta Nauczyciela, rozporządzenie dotyczące awansu zawodowego, przepisy dotyczące katechety i katechezy).
• Zapoznajemy się raz jeszcze ze statutem szkoły i z wewnątrzszkolnym systemem oceniania.
• Na egzaminie umiejętnie wykorzystujemy czas (10?15 min) na prezentację dorobku zawodowego z okresu stażu. Można także wspomnieć o szczególnych osiągnięciach z okresu wcześniejszego.
• Należy zwrócić uwagę na formę prezentacji. Lepiej będzie to uczynić bez kartki. Warto zachować ciągłość prezentacji posługując się precyzyjnymi pojęciami.
• Starajmy się w prezentacji zainteresować członków komisji tym wszystkim, co dane nam było uczynić posługując dzieciom i mło­dzie­ży dla ich wszechstronnego rozwoju. Pamiętajmy również o właści­wym stroju na egzamin.
• Można także podzielić się z komisją osobistą refleksją ? ?co mi dał czas stażu?.

• komisja kwalifikacyjna dla nauczycieli stażystów (powołuje dyrektor szkoły);
• komisja egzaminacyjna dla nauczycieli kontraktowych (powołuje or­gan prowadzący szkołę);
• komisja kwalifikacyjna dla nauczycieli mianowanych (powołuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny).

• komisje działają w dwóch terminach (lipiec, sierpień, listopad, grudzień);
• wnioski są rozpatrywane w kolejności wpływu zgłoszeń;
• postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne powinno być podjęte i zakończone w tym samym roku szkolnym, jeżeli wnioski wraz z dokumentacją zostały złożone przed 30 czerwca;
• przewodniczący komisji rozpoczyna pracę od analizy formalnej dokumentacji złożonej wraz z wnioskiem;
• jeżeli wniosek i dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, przewodniczący komisji zwraca wniosek z dokumentacją, określając termin uzupełnienia braków;
• przewodniczący komisji na co najmniej 14 dni przed posiedzeniem komisji powiadamia katechetę o terminie i miejscu przeprowadzenia odpowiednio rozmowy kwalifikacyjnej lub egzaminu;
• komisje podejmują rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków;
• każdy z członków komisji ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego według skali od 0 do 10;
• na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną punktów, z tym że jeżeli liczba członków komisji jest większa niż 3, odrzuca się jedną najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową;
• katecheta otrzymuje odpowiednio akceptację komisji kwalifikacyjnej lub zdaje egzamin przed komisją egzaminacyjną, jeżeli obliczona średnia arytmetyczna punktów wynosi co najmniej 7;
• z przebiegu pracy komisji sporządzany jest protokół zawierający uzyskaną przez katechetę punktację wraz z jej uzasadnieniem;
• komisja wydaje katechecie zaświadczenie o uzyskaniu akceptacji komisji bądź o zdaniu egzaminu.

VI. LISTA WYBRANYCH AKTÓW PRAWNYCH.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polski:

• Dz. U. z 1996 r. nr 67, poz. 329 ? jednolity tekst; ustawa z 7 września 1991 r. ? system oświaty.
• Dz. U. z 1998 r. nr 117, poz. 759, art. 2?5; ustawa z 25 lipca 1998 r. ? zmiana ustawy o systemie oświaty.
• Dz. U. z 1999 r. nr 12, poz. 96; ustawa z 8 stycznia 1999 r. ? przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego.
• Dz. U. z 1999 r. nr 41, poz. 413; rozporządzenie z 19 kwietnia 1999 r. ? zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych.
• Dz. U. z 1992 r. nr 65, poz. 331; rozporządzenie z 17 sierpnia 1992 r. ? ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych.
• Dz. U. z 1997 r. nr 56, poz. 357 ? jednolity tekst; ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.
• Dz. U. z 2000 r. nr 19, poz. 239, art. 6-15; ustawa z 18 lutego 2000 r. - zmiana ustawy ? Karta Nauczyciela oraz zmiana niektórych innych ustaw.
• Dz. U. z 2000 r. nr 70, poz. 825; rozporządzenie z 3 sierpnia 2000 r. ? uzyskiwanie stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
• Dz. U. z 2002 r. nr 82, poz. 744 rozporządzenie z 29 maja 2002 r. ? nowelizacja rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego
• Dz. U. z 1992 r. nr 36, poz. 155; rozporządzenie z 14 kwietnia 1992 r. ? warunki i sposób organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.
• Dz. U. z 1999 r. nr 67, poz. 753; rozporządzenie z 30 czerwca 1999 r. ? zmiana rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w przedszkolach i szkołach publicznych.
• Dz. Urz. MEN nr 4, poz. 20; porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski oraz Ministrem Edukacji Narodowej z 6 września 2000 r. - wymagane kwalifikacje od nauczycieli religii.

Warto wiedzieć więcej!

1. Art. 22 ust. 3 i 4 KN daje możliwość ubiegania się o stopnie awansu zawodowego nauczycielom, którzy ucząc w kilku szkołach są zatrudnieni na co najmniej 1 etatu. Dla tych nauczycieli organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyznacza dyrektora szkoły, który wykonuje wszystkie czynności związane z ubieganiem się o kolejny stopień awansu zawodowego.
2. Nauczyciele kontraktowi i mianowani mają prawo rozpocząć staż w szkole, w której są zatrudnieni w ramach zastępstwa. Muszą jednak zadbać o to, aby dyrektor dokonał oceny cząstkowej dorobku zawodowego nauczyciela za odbyty okres stażu. Jeżeli ta ocena była pozytywna, a ponowne zatrudnienie nastąpiło nie później niż po 3 miesiącach od rozwiązania poprzedniego stosunku pracy, nauczyciel ma prawo złożyć wniosek do dyrektora nowej szkoły o dokończenie rozpoczętego stażu. Musi oczywiście napisać dwa plany rozwoju zawodowego adekwatne do okresu stażu
3. ? w każdej ze szkół i uwzględniające ich specyfikę (art. 9 f. 2 KN).
4. Nauczycielowi przysługuje prawo wniesienie odwołania (w ciągu 14 dni) od oceny ustalonej przez dyrektora szkoły do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ nadzoru pedagogicznego jest ostateczna. Jeżeli termin rozpatrzenia odwołania nie zostanie dotrzymany, nauczyciel ma prawo złożyć wniosek o postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne (nawet jeżeli otrzymał od dyrektora ocenę negatywną).
5. Jeżeli ostateczne ocena dorobku zawodowego za okres stażu jest negatywna, nauczyciel może złożyć do dyrektora szkoły wniosek o dodatkowy staż w wymiarze 9 miesięcy. Jeżeli uzyska zgodę dyrektora, odbywa ten staż w tej samej szkole (dotyczy nauczycieli stażystów i kontraktowych). Po jego zakończeniu dyrektor ponownie dokonuje oceny dorobku zawodowego nauczyciela.

Pamiętajmy jednak, że każdy dodatkowy staż rozpoczyna się z dniem 1 września i wymaga napisanego nowego planu rozwoju zawodowego na okres tego stażu oraz zrealizowania zadań zapisanych w tym planie.

1. Jeżeli nauczyciel nie uzyskał akceptacji komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej, organ, który powołał komisję, odmawia nauczycielowi w drodze administracyjnej nadania stopnia awansu zawodowego. Od decyzji administracyjnej przysługuje nauczycielowi prawo wniesienia odwołania do instancji wyższej, a także skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
2. Nauczyciel może ponownie złożyć wniosek o postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne po odbyciu, na swój wniosek i za zgodą dyrektora szkoły, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.
3. Jeżeli nauczyciel po nadaniu danego stopnia awansu zawodowego w trakcie pracy zawodowej uzyskał kwalifikacje do prowadzenia innych zajęć w szkole tego samego rodzaju lub typu, który został określony w akcie nadania stopnia, albo uzyskał kwalifikacje do nauczania w szkole innego rodzaju lub typu niż określony w akcie nadania, może złożyć wniosek do odpowiedniego organu o wydanie nowego aktu nadania tego samego stopnia awansu zawodowego, który będzie uwzględniał uzyskane kwalifikacje.
4. Decyzje, takie jak: nadanie stopnia awansu, zgoda bądź jej brak na rozpoczęcie stażu na kolejny stopień awansu, nie uznanie kwalifikacji, ocena dorobku zawodowego za okres stażu, odmowa nadania stopnia awansu zawodowego ? są decyzjami administracyjnymi i podlegają przepisom kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że nauczycielowi przysługuje prawo wniesienia odwołania od otrzymanej decyzji do instancji wyższej w terminie 14 dni, czyli od decyzji wydanej przez dyrektora ? do organu prowadzącego szkołę, od decyzji wydanej przez organ prowadzący szkołę ? do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a od decyzji wydanej przez ten organ ? do właściwego ministra. Ponadto nauczycielowi przysługuje prawo wniesienia skargi po rozpatrzeniu odwołania do organu nadrzędnego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 7 dni od otrzymania decyzji. Kodeks postępowania administracyjnego określa w art. 35 termin załatwienia przez organ wyższej instancji spraw odwoławczych ? wynosi on miesiąc od dnia otrzymania odwołania.
5. Ponadto w art. 9 h. 2 KN jest mowa, że wszystkie czynności w postępowaniu o nadanie stopnia awansu zawodowego podjęte z naruszeniem obowiązujących przepisów prawnych są nieważne. Nieważność decyzji stwierdza organ sprawujący nadzór pedagogiczny lub właściwy minister.
6. Wprowadzenie nowego systemu awansu zawodowego nauczycieli spowodowało konieczność zmiany zapisu art. 10 KN, dotyczącego nawiązywania stosunku pracy. Tak jak dotychczas stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się bądź na podstawie omowy o pracę, bądź na podstawie mianowania.
7. Wynika z tego, że nauczyciel dyplomowany pozostaje w dalszym ciągu w stosunku pracy na podstawie mianowania, a stopień nauczyciela dyplomowanego służy do określenia jego zwiększonych kwalifikacji i idącego w ślad za tym zwiększonego wynagrodzenia.

Ponadto zarówno nauczyciel dyplomowany, jak i nauczyciel mianowany w przypadkach wymienionych w ust. 10 może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony (jeżeli jest możliwość zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć) lub na czas określony (w razie zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub na czas zastępstwa nieobecnego nauczyciela). Jednakże i w takich przypadkach nauczyciel mianowany i dyplomowany zachowuje prawo do wynagrodzenia, wynikającego z jego statusu w systemie awansu zawodowego i posiadania kwalifikacji.

1. Obecnie obowiązuje Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 8 lipca 1989 r. w sprawie zasad udzielania nauczycielom urlopów na kształcenie się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem (M. P. nr 27 poz. 215). Dotyczy ono jednak tylko nauczycieli, którzy odbywają naukę na podstawie skierowania organu bezpośrednio nadzorującego szkołę lub dyrektora szkoły.

Wokół znowelizowanej Karty Nauczyciela

• W świetle przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli ... (Dz. U. Nr 39, poz. 455) osoba legitymująca się dyplomem ukończenia kolegium teologicznego powinna zostać zaszeregowana w tabeli minimalnych stawek wynagrodzenia do trzeciej grupy kwalifikacji, na poziomie kolegium nauczycielskiego i nauczycielskiego kolegium języków obcych.
• W świetle przepisów rozporządzenia MEN z dnia 11 maja 2000 r. nauczyciel legitymujący się dyplomem ukończenia studium nauczycielskiego lub pedagogicznego studium technicznego do dnia 31 sierpnia 2006 r. powinien otrzymywać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego przewidziane dla nauczycieli legitymujących się dyplomem ukończenia kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium języków obcych ? z trzeciej grupy kwalifikacji.
• Zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia 11 maja 2000 r. katecheta posiadający tzw. Absolutorium wyższej uczelni zaliczany jest w tabeli zaszeregowania do ostatniej grupy kwalifikacji ? pozostałe kwalifikacje.

* * * * *

Podejmując wysiłki w celu uzyskania wyższego stopnia awansu zawodowego warto zapoznawać się z nowymi aktami prawnymi dotyczącymi szkół i nauczycieli, do których zaliczają się również katecheci.

W dniu 23 sierpnia 2001 roku sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, którą następnie podpisał prezydent. (Dz. U. Nr 111 poz. 1194)

Oto niektóre główne zmiany w tejże ustawie zwanej potocznie ?ustawą czyszczącą?.

• nazwa ?dwuletnie szkoły zawodowe? została zastąpiona określeniem ?szkoły zawodowe o okresie nauczania nie krótszym niż dwa lata i nie dłuższym niż trzy lata?
• dodano przepis, w którym zdefiniowano poziomy wykształcenia po zreformowaniu systemu oświaty (wykształcenie podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe, średnie)
• przyjęto, że w liceum profilowanym profil nauczania ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w szkole zawodowej, zawody, w których kształci szkoła, ustala także dyrektor szkoły, w porozumieniu z organem prowadzącym ? po zasięgnięciu opinii odpowiednio wojewódzkiej lub powiatowej rady zatrudnienia
• ustalono daty przekształcenia szkół ponadpodstawowych w szkoły ponadgimnazjalne (z dniem 1 września 2002 roku ? licea profilowane i nowe szkoły zawodowe)
• ustalony został harmonogram postępowania w sprawie przekształcania szkół (do 20 maja 2002 r. dyrektorzy szkół przedstawią arkusze organizacyjne nowych szkół)
• w skład rady szkoły w szkole podstawowej nie będą wchodzić, jak było dotychczas, uczniowie, lecz wyłącznie nauczyciele i rodzice;
• w gimnazjach udział uczniów w radzie szkoły nie będzie obowiązkowy
• przedłużono okres, w którym szkoła podstawowa i gimnazjum mogą funkcjonować jako zespół szkół, do dnia 31 sierpnia 2003 roku, co wymaga uzyskania zgody kuratora oświaty
• w ramach systemu oświaty będzie możliwe wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole; tę formę pomocy mogą organizować przedszkola, szkoły oraz specjalne ośrodki szkolno ? wychowawcze i specjalne ośrodki wychowawcze
• w zajęciach wspomagających rozwój uczniów organizowanych przez szkoły i większość placówek oświatowych będą mogli brać udział także wolontariusze
• poszerzone zostały uprawnienia niepublicznych poradni psychologizno-pedagogicznych, które będą mogły wydawać opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka oraz opinie o potrzebie dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono trudności w uczeniu się
• uporządkowano i poszerzono zapisy dotyczące kształcenia specjalnego; dodatkowo stworzono możliwość funkcjonowania specjalnych ośrodków wychowawczych, w których nie ma szkół; placówki te będą udzielać pomocy edukacyjno-wychowawczej dzieciom z problemami rozwojowymi
• nauczyciele, którzy przed dniem 6 kwietnia 2000 r. byli w trakcie postępowania kwalifikacyjnego o nadanie stopnia specjalizacji, będą mogli dokończyć rozpoczęte postępowanie w terminie do dnia 31 sierpnia 2002 roku
• przyjęto korzystne rozwiązania w stosunku do nauczycieli starających się o uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego, którzy spełniają określone ustawą warunki

Katecheci realizujący plan rozwoju zawodowego starają się zapoznawać z obecnie obowiązującym prawem oświatowym. Katecheci dyplomowani śledzą natomiast wszelkie zmiany jakie spotykają prawo stanowione. Dla jednych i drugich zamieszczamy niżej ? przypominając i utrwalając - szereg wybranych pojęć i sformułowań, z którymi na pewno spotkają się przy studiowaniu przepisów oświatowych.

1. POZYCJA ZAWODOWA NAUCZYCIELA.

Dokształcanie nauczycieli to proces nabywania dodatkowych kwalifikacji lub uzupełniania wykształcenia poprzez studia licencjackie, studia magisterskie, studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne.

Doskonalenie nauczycieli to nabywanie nowych umiejętności i wiedzy w celu lepszego wykonania zadań na stanowisku, do którego nauczyciel posiada już odpowiednie kwalifikacje: szkolenia, kursy, lekcje otwarte, konferencje metodyczne, seminaria, warsztaty.

Standardy jakości pracy szkoły to przyjęte i akceptowane przez społeczność szkolną oczekiwania względem różnych aspektów pracy szkoły.

Mierzenie jakości to porównywanie stanu oczekiwanego w szkole, ze stanem istniejącym w rzeczywistości.

2. ORGANIZACJA PRACY SZKOŁY.

Organy zarządzające szkołami (zewnętrzne):

- organ prowadzący (jednostki samorządu terytorialnego)

- organ nadzoru pedagogicznego (kurator oświaty)

Organy szkolne:

- dyrektor szkoły

- rada pedagogiczna

- rada szkoły

- rada rodziców

- samorząd uczniowski

Statut szkoły, opracowany przez radę pedagogiczną, uchwala rada szkoły lub rada pedagogiczna, jeżeli rada szkoły nie została powołana. Statut winien określać w szczególności:

a) nazwę i typ szkoły oraz jej cele i zadania

b) organ prowadzący szkołę

c) organy szkoły oraz ich kompetencje

d) organizację szkoły

e) zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników szkoły

f) zasady rekrutacji uczniów

g) prawa i obowiązki uczniów

Statut opracowuje się zgodnie z ramowym statutem szkoły wydanym przez MEN. Załącznikami do statutu są regulaminy organów szkolnych.

Obowiązek szkolny rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat i trwa do ukończenia gimnazjum (maks. do 18 roku życia). Dziecko może być przyjęte do szkoły o jeden rok wcześniej. W uzasadnionych przypadkach spełnienie przez dziecko obowiązku szkolnego może być odroczone o jeden rok, a w przypadku dzieci zakwalifikowanych do kształcenia specjalnego o 3 lata. Decyzje takie podejmuje dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii poradni psychologiczno ? pedagogicznej.

Obowiązek nauki dotyczy osoby niepełnoletniej, która ukończyła gimnazjum. Osoba taka powinna uczyć się w formach szkolnych lub pozaszkolnych do 18 roku życia.

3. PROCES NAUCZANIA.

Zajęcia edukacyjne ? to zajęcia o charakterze dydaktyczno-wychowawczym, w toku których odbywa się nauczanie przedmiotów i bloków przedmiotowych, realizacja ścieżek edukacyjnych lub kształcenie zintegrowane.

Blok przedmiotowy to zintegrowane nauczanie treści i umiejętności z różnych dziedzin wiedzy, realizowanych w toku jednolitych zajęć edukacyjnych.

Ścieżka edukacyjna to zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania różnych przedmiotów (bloków przedmiotowych) lub postaci odrębnych zajęć.

Kształcenie zintegrowane to system nauczania w kl. I ? III sześcioletniej szkoły podstawowej.

Etap edukacyjny to odpowiedni okres kształcenia o wyróżnionych celach, stanowiący całość dydaktyczną:

Etap I ? klasy I-III szkoły podstawowej

Etap II ? klasy IV-VI szkoły podstawowej

Etap III ? gimnazjum

Ramowy plan nauczania ustalony przez MEN zawiera wykaz zajęć edukacyjnych dla poszczególnych etapów kształcenia oraz liczbę godzin przeznaczonych na ich realizację.

Szkolny plan nauczania ustala dyrektor szkoły na podstawie ramowego planu nauczania. Są to ostatecznie ustalone siatki godzin dla poszczególnych oddziałów.

Rozkład materiału na dany rok opracowuje nauczyciel danego przedmiotu opierając się na realizowanym programie nauczania, a także uwzględniając ostatecznie przydzieloną liczbę godzin.Dobry rozkład materiału zawierać powinien przynajmniej:

- tematy poszczególnych lekcji

- cele lekcji

- metody, formy i środki dydaktyczne

- tematy lekcji powtórzeniowych

Indywidualny program to proces kształcenia ucznia zdolnego, oparty o zmodyfikowany program jednego lub kilku przedmiotów dopuszczonych do użytku szkolnego.

Indywidualny tok nauki to proces kształcenia w innym systemie niż klasowo-lekcyjny. Może on być też połączony z odmiennym cyklem klasyfikowania i promowania.

Dokumentacja przebiegu nauczania prowadzona przez wychowawców, nauczycieli i katechetów:

a) dzienniki lekcyjne

b) dzienniki zajęć

c) arkusze ocen

Program wychowawczy opisuje w sposób całościowy cele, treści i działania szkoły w zakresie wychowania uczniów. Powinien on być spójny ze szkolnym zestawem programów nauczania. Nauczyciele mają obowiązek realizować program wychowawczy danej szkoły. W związku z tym dyrektor może wymagać m. in. opracowania przez wychowawców klas planów pracy, które będą planami realizacyjnymi w stosunku do programu wychowawczego. Program jest uchwalany przez radę pedagogiczną po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. Powinien on być udostępniony wszystkim członkom społeczności szkolnej.

* * * * *

Kiedy zbliża się dzień zakończenia okresu stażu w celu otrzymania wyższego stopnia awansu zawodowego warto pamiętać o zamieszczonych niżej podpowiedziach.

- Po zakończeniu stażu przedstawiamy dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Pod sprawozdaniem składamy własnoręczny podpis.

- Przypominamy opiekunowi stażu o przedłożeniu dyrektorowi szkoły projektu oceny dorobku zawodowego.

- Kiedy otrzymamy ocenę dorobku zawodowego do 14 dni składamy wniosek wraz z dokumentacją do właściwego organu.

- Dokumentacja winna zawierać wszystkie dokumenty wymagane rozporządzeniem.

- Oryginały ważnych dokumentów zastępujemy kopiami ksero z adnotacją dokonaną w szkole potwierdzającą zgodność z oryginałem.

- Wszelkie potwierdzenia (dyrektora szkoły, proboszcza parafii, przedstawicieli instytucji) zrealizowanych działań przedstawiamy na piśmie.

- Dokumenty grupujemy tak, abyśmy do każdego z punktów rozporządzenia mogli przyporządkować jak najwięcej zaświadczeń, potwierdzeń, scenariuszy, konspektów, publikacji, referatów itp.

- Przygotowując się do egzaminu przypominamy sobie podstawowe przepisy prawa oświatowego (Karta Nauczyciela, Rozporządzenie dotyczące awansu zawodowego).

- Zapoznajemy się raz jeszcze ze Statutem szkoły.

- Na egzaminie umiejętnie wykorzystujemy czas (10 ?15 min.) na prezentację dorobku zawodowego z okresu stażu. Można także wspomnieć o szczególnych osiągnięciach z okresu wcześniejszego.

- Należy zwrócić uwagę na formę prezentacji. Lepiej będzie to uczynić bez kartki. Warto zachować ciągłość prezentacji posługując się precyzyjnymi pojęciami.

- Starajmy się w prezentacji zainteresować członków komisji tym wszystkim co dane nam było uczynić posługując dzieciom i młodzieży dla ich wszechstronnego rozwoju. Pamiętajmy również o właściwym stroju na egzamin.

- Można także podzielić się z komisją osobistą refleksją ? ?co mnie dał czas stażu?.

* * * * *

Minęły już dwa lata od wejścia w życie znowelizowanej Karty Nauczyciela. Jesteśmy bogatsi w wiedzę i doświadczenie. Wykorzystując je zamieszczamy niżej propozycje planów rozwoju zawodowego uwzględniające pełniej wymogi wynikające z rozporządzenia dotyczącego awansu zawodowego oraz specyfikę posługi katechety w szkole i w parafii.